Ngoài cổ phiếu, thị trường chứng khoán còn có các phần mềm tài chính khác giúp đỡ nhà đầu tư (NĐT) sinh lợi nhuận, nổi bật nhất phải kể đến sản phẩm Chứng khoán phái sinh (CKPS) – ứng dụng tài chính còn mới mẻ với đa phần NĐT F0. Vì vậy, bài viết dưới đây, SSI sẽ cùng NĐT đi giải đáp những câu hỏi “là gì? Ở đâu? Như thế nào?” về hàng hóa Chứng khoán “hấp dẫn” nhất nhì thị trường này.
Mục lục
Chứng khoán phái sinh là gì?
Chứng khoán phái sinh được khái niệm là công cụ tài chính dưới dạng hợp đồng mà trong số đó chất lượng của CKPS dựa vào một hay đa dạng tài sản cơ sở.
rõ ràng, hợp đồng xác nhận quyền và nghĩa vụ của các bên so với việc thanh toán tiền, chuyển giao số lượng tài sản cơ sở vào thời điểm nắm rõ ràng trong tương lai với mức giá cụ thể được thỏa thuận trước. Tài sản cơ sở của CKPS cũng được quy định là chứng khoán, Các thông số chứng khoán hoặc tài sản khác (thực phẩm, nông sản, kim loại,…)
Hay hiểu một cách đơn giản hơn, tại thị trường nước ta, các sản phẩm chứng khoán phái sinh cho phép NĐT đặt cược vào sự “tăng” hoặc “giảm” của tài sản cơ sở trong tương lai. nếu như sự chỉnh sửa đấy xảy ra đúng như dự đoán của NĐT, NĐT sẽ có lời.
Có mấy loại chứng khoán phái sinh?
Căn cứ Điều 4 Luật Chứng khoán, chứng khoán phái sinh gồm có các loại sau:
Hợp đồng quyền chọn
Hợp đồng quyền chọn là loại chứng khoán phái sinh công nhận quyền của người mua và nghĩa vụ của người bán để thực hiện một trong các giao dịch:
– Mua hoặc bán số lượng tài sản cơ sở cụ thể theo mức giá đã được xác định tại thời điểm trước hoặc vào ngày đã nắm rõ ràng trong tương lai;
– Thanh toán chênh lệch giữa giá trị tài sản cơ sở đã được xác định tại thời điểm giao kết hợp đồng và giá trị tài sản cơ sở tại thời điểm trước hoặc vào ngày đã xác định trong tương lai.
Hợp đồng kỳ hạn
Hợp đồng kỳ hạn là loại chứng khoán phái sinh giao dịch theo thỏa thuận, công nhận đảm bảo giữa các bên về việc mua hoặc bán số lượng tài sản cơ sở nhất định theo mức giá đã được nắm rõ ràng vào ngày đã xác định trong tương lai.
Tại nước ta, từ tháng 8/2017 chứng khoán phái sinh chính thức được cho phép hoạt động và đưa vào giao dịch với hình thức hợp đồng tương lai. 2 hàng hóa hợp đồng tương lai phổ biến nhất vào thời điểm hiện tại là hợp đồng tương lai chỉ số VN30 và hợp đồng tương lai Trái phiếu Chính phủ.
Hợp đồng tương lai
Mức giá chuyển giao được điều chỉnh theo tình hình thị trường
- Mức giá này được ấn định ban đầu và thay đổi sau mỗi phiên trên thị trường.
- Giá chuyển giao của Hợp đồng tương lai được giao dịch trên thị trường phụ thuộc vào nhiều yếu tố và liên tục thay đổi theo thời gian.
- Nếu giá giao ngay của tài sản cơ sở tăng thì thông thường giá chuyển giao cũng tăng và ngược lại. Vào cuối phiên, mức giá chuyển giao của hợp đồng tương lai sẽ được công bố và có hiệu lực cho đến phiên tiếp theo.
Hợp đồng tương lai yêu cầu tỷ lệ ký quỹ
Khi tham gia hợp đồng tương lai, người mua và người bán phải mở tài khoản ký quỹ tại sàn, và ký quỹ một tỷ lệ phần trăm của giá trị hợp đồng.
Số dư tài khoản ký quỹ của bên tham gia giao dịch sẽ luôn thay đổi theo giá hàng ngày và không được thấp hơn mức ký quỹ duy trì (theo quy định của sở giao dịch).
Vị thế
Vị thế của hợp đồng tương lai là trạng thái giao dịch và khối lượng của sản phẩm phái sinh hợp đồng tương lai mà nhà đầu tư hiện đang nắm giữ. Hợp đồng tương lai (HĐTL) bao gồm vị thế mua và vị thế bán.
Ví dụ: Nếu nhà đầu tư dự đoán giá chỉ số VN30 Index sẽ tăng trong tương lai, nhà đầu tư sẽ mua hợp đồng, được gọi là mở vị thế mua hay tham gia vị thế mua (bên mua); ngược lại, nếu nhà đầu tư nghĩ rằng giá VN30 Index sẽ giảm trong tương lai, nhà đầu tư sẽ bán hợp đồng và được gọi là mở vị thế bán hay tham gia vị thế bán (bên bán).
Hiện tại ở thị trường chứng khoán Việt Nam chỉ có duy nhất sản phẩm chứng khoán phái sinh là hợp đồng tương lai có tài sản cơ sở là chỉ số VN30.
Kết
Hãy nhớ rằng giao dịch quyền chọn có rủi ro đáng kể và nó không phù hợp cho toàn bộ các nhà đầu tư về chứng khoán phái sinh và một vài người chiến lược quyền chọn phức tạp nhất định thậm chí còn mang thêm rủi ro. Các người đầu tư nên tìm hiểu thêm về những nguy cơ ảnh hưởng đến giao dịch quyền chọn và cân nhắc kỹ càng các kết quả trước mắt đầu tư và rủi ro trước khi tìm kiếm giao dịch.
Xem thêm: Cổ phiếu phổ thông là gì? Đặc điểm của Cổ phiếu phổ thông
Xuân Luật – Tổng Hợp, Chỉnh sửa
(Nguồn tham khảo: ssi.com.vn, pinetree.vn, luatvietnam.vn)
